Pierwsze wspinanie już za Tobą, kurs skałkowy zaklepany… Czas na pierwsze buty wspinaczkowe! Tylko które wybrać na początek? Mamy dla Ciebie pięć wskazówek, który ten wybór ułatwią.
1. Drożej niekoniecznie znaczy lepiej
Mocno wygięte buty do wspinania z ostrym czubkiem robią wrażenie – i regularnie trenując z pewnością dojdziesz w końcu do takiego poziomu, by w pełni wykorzystać ich możliwości. Tu jednak nie ma drogi na skróty i model z najwyższej półki nie wpłynie zbytnio na Twoje osiągnięcia. Efekt może być wręcz odwrotny do zamierzonego – taka konstrukcja sprawi ból i zniechęci Cię do dalszych prób.
2. Buty wspinaczkowe dla początkujących – konstrukcja podeszwy
Nietrudno zauważyć, że podstawowe modele różnią się od tych zaawansowanych. Różnice te wynikają przede wszystkim z konstrukcji podeszwy: jej asymetrii oraz sztywności
Asymetria podeszwy
Profil buta (czyli stopień odchylenia od osi pięta-duży palec) wymusza odpowiednie ustawienie stopy – bardziej wygięty pozwoli precyzyjnie stawiać stopę na małych stopniach, ale też zmniejszy nasz komfort. Asymetria bywa często mylona z zakrzywieniem buta, choć w pewien sposób te dwie rzeczy się łączą. Zazwyczaj mocno asymetryczne buty mają również wygięty czubek.
Na początek lepiej wybrać but o łagodnej asymetrii i mniejszym wygięciu, który nie będzie “katować” Twojej stopy, zapewni jej ułożenie zbliżone do naturalnego i pomoże kształtować prawidłowe nawyki we wspinaczce.
Asymetria podeszwy, czyli stopień odchylenia od osi pięta-palec
Porównanie: po lewej mocno wygięty but, po prawej but o płaskiej podeszwie
Sztywność podeszwy
Usztywnienie buta zależy od grubości gumy oraz śródpodeszwy. W sztywniejszych butach nieco gorzej czuje się stopnie, jednak dużo łatwiej jest utrzymać ciężar ciała na czubku – szczególnie, kiedy nie mamy jeszcze wzmocnionych odpowiednich mięśni. Dlatego buty dla osób początkujących mają zwykle usztywnioną podeszwę.
3. Rodzaj gumy
Gumowe podeszwy butów wspinaczkowych różnią się grubością, a także parametrami twardości i ścieralności. O ich właściwościach i zastosowaniach można by było napisać odrębny artykuł. W uproszczeniu można jednak założyć, że im bardziej guma jest miękka, tym lepsze tarcie zapewnia, ale też szybciej się ściera. Grubość gumy wpływa natomiast na czucie stopni i szybkość zużycia.
Najbardziej rozpoznawalnym producentem gum jest Vibram®, ale na pewno spotkasz się też z takimi nazwami jak Stealth, Trax, czy FriXion.
Faktura ściany wspinaczkowej mocno wpływa na zużycie buta, szczególnie na początku, kiedy jeszcze nie do końca precyzyjnie stawiamy stopy i lubimy po niej “szurać”. Dlatego warto wybierać modele z grubszą gumą o mniejszej ścieralności – super tarcie oraz niewiarygodne czucie na ścianie i tak niezbyt się przydaje.
4. Buty wiązane czy na rzepy? A może baletki?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, które buty są lepsze – w dużej mierze zależy to od rodzaju wspinaczki, który uprawiamy, ale też od osobistych preferencji. Na początku lepiej przykładać wagę do dopasowania buta, a niekoniecznie do rodzaju mocowania – jeśli jednak masz wątpliwości, może Ci pomóc poniższe porównanie:
Wiązane
- + lepsze dopasowanie do stopy na całej długości
- + większa precyzja
- + sprawdza się na dłuższych drogach (np. wspinanie z liną)
- – dłuższe zakładanie
Rzepy
- + szybkie ściąganie i zakładanie
- + sprawdza się na krótszych drogach (np. bouldering)
- – gorsze dopasowanie
Baletki
- + błyskawiczne i wygodne zakładanie
- – tendencja do rozciągania
Buty wspinaczkowe La Sportiva Cobra
5. Skórzane czy syntetyczne?
Buty wspinaczkowe z czasem się rozciągają, ponieważ ściśle przylegają do skóry i są poddawane ciągłym naprężeniom. Stopień “rozbijania” buta będzie się jednak różnił od tego, z czego jest zrobiony. A materiałów jest bardzo wiele: od naturalnej skóry, przez skóry sztuczne, po oddychające tkaniny syntetyczne. Dla uproszczenia porównaliśmy dwie kategorie:
Naturalna skóra
- + lepsze dopasowanie do stopy
- + wysoka oddychalność
- + mniejsza tendencja do przybierania nieprzyjemnego zapachu
- – mocniej się “rozbija”
- – może być nieco trudniejsza w czyszczeniu
Tkaniny syntetyczne
- + mniej podatne na deformacje
- + niektóre można prać w pralce
- – szybciej zaczynają nieprzyjemnie pachnieć
- – mogą nieco gorzej dopasowywać się do stopy
