Okulary przeciwsłoneczne nie tylko przynoszą ulgę oczom przy rażącym słońcu, ale przede wszystkim chronią przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym. A przynajmniej powinny – niestety, te kupowane na bazarach lub w marketach często nie są wystarczające, by dobrze zabezpieczyć nasz wzrok.

Na szczęście łatwo sprawdzić, jakie okulary przeciwsłoneczne spełniają odpowiednie standardy. Poniżej znajdziesz wszystkie informacje, których potrzebujesz, by dokonać właściwego wyboru.

Okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV 400

Słońce emituje promieniowanie ultrafioletowe w trzech zakresach, różniących się długością fal: UVA, UVB i UVC. Do Ziemi docierają głównie promienie UVA (fala osiąga maksymalnie 400 nanometrów) oraz UVB, i to one są zagrożeniem dla oczu.

Nawet gdy pogoda nie dopisuje i słońce nie sprawia nam dyskomfortu, wciąż jesteśmy narażeni na negatywne skutki promieniowania UV.

Co to jest filtr UV 400?

Oznaczenie to oznajmia, że soczewka jest w stanie zablokować fale o długości 400 nanometrów, czyli wszystkie trzy zakresy promieniowania UV. Tylko taki filtr chroni wzrok w 100% przed ich szkodliwym działaniem.

Właśnie dlatego powinniśmy upewnić się, czy wybrane przez nas okulary odpowiednio osłaniają oczy. Ciemne szkła powodują, że źrenice rozszerzają się, przez co do oczu wpada dużo więcej szkodliwych promieni. Jeśli nie są one powstrzymane za pomocą filtra, narażamy się na zapalenie spojówek lub siatkówki i zwiększamy ryzyko wystąpienia zaćmy.

Kategorie szkieł i przepuszczalność światła

Kolejnym oznaczeniem na okularach jest kategoria szkieł. Oznacza ono stopień przyciemnienia szkła i przepuszczalności światła słonecznego. Nie należy mylić tego parametru z filtrem UV. Przezroczyste okulary również mogą chronić przed ultrafioletem, ale ostre słońce będzie nas w nich razić.

Kategoria 0

  • Przepuszczalność światła: 80-100%
  • Zabarwienie: brak lub bardzo niewielkie
  • Warunki: słabe światło słoneczne, silne zachmurzenie
  • Nie ogranicza widoczności, chroni przed pyłem i wiatrem

Kategoria 1

  • Przepuszczalność światła: od 43 do 80% światła
  • Zabarwienie: delikatne przyciemnienie, najczęściej żółty kolor
  • Warunki: mgła, słabe światło
  • Poprawia kontrast i widoczność w miejscach o złych warunkach oświetleniowych, zapobiega oślepiającym odblaskom podczas jazdy samochodem

Kategoria 2

  • Przepuszczalność światła: 18-43%
  • Zabarwienie: średnie przyciemnienie, najczęściej szary kolor
  • Warunki: zmienna pogoda, niezbyt intensywne światło
  • Zapewnia naturalne widzenie kolorów, sprawdza się w terenie nizinnym

Kategoria 3

  • Przepuszczalność światła: 8-18%
  • Zabarwienie: mocne, najczęściej szare lub brązowe soczewki
  • Warunki: Intensywne światło, słoneczny dzień
  • Nie zaburza widzenia kolorów

Kategoria 4

  • Przepuszczalność: od 3 do 8% światła
  • Zabarwienie: bardzo silne; najciemniejsze szkła
  • Warunki: oślepiające światło, śnieg, wysokie góry
  • Niezalecane kierowcom, mogą zaburzać rozróżnianie kolorów

Okulary z fotochromem

Soczewki fotochromowe zmieniają swoje przyciemnienie w zależności od warunków oświetleniowych. Przy intensywnym świetle ciemnieją, przynosząc ulgę oczom, natomiast przy zachmurzeniu rozjaśniają się, dzięki czemu nie ograniczają widoczności. Można je więc używać przez cały dzień, niezależnie od pogody.
Okulary z fotochromem przydadzą się szczególnie tam, gdzie warunki oświetleniowe zmieniają się dynamicznie, np. w kolarstwie górskim.

okulary julbo z fotochromem
Okulary przeciwsłoneczne Julbo z soczewkami fotochromowymi Zebra (występującymi np. w modelu MonteBianco)

Okulary z polaryzacją

Soczewki polaryzacyjne blokują światło odbite od płaskich powierzchni typu śnieg, woda, piasek czy asfaltowa nawierzchnia drogi. Powstające w ten sposób odblaski mogą zakłócać widzenie i zmniejszać kontrastowość obrazu. Zjawisko to może być nie tylko dokuczliwe, ale też momentami niebezpieczne.
Okulary z polaryzacją polecamy szczególnie kierowcom, rowerzystom, a także osobom, które preferują wypoczynek nad wodą – żeglarzom czy wędkarzom.

Okulary z wymiennymi szkłami

Okulary z dodatkowymi szkłami to bardzo uniwersalne rozwiązanie – w komplecie znajduje się zwykle para szkieł rozjaśniających (np. żółte). Dzięki czemu sami możemy dopasować okulary do aktualnych potrzeb i warunków oświetleniowych.

Okulary z antyrefleksem

Powłoka antyrefleksyjna na soczewce redukuje odblaski, które powstają przez padanie światła na powierzchnię szkła. Zwiększa przejrzystość soczewek, a także odbija promienie docierające z tyłu i z boków, dzięki czemu wzrok mniej się męczy. Zdolność postrzegania szczegółów w takich okularach jest znacznie lepsza.

Okulary przeciwsłoneczne dla osób z wadą wzroku

Jeśli nie chcemy wyrabiać osobnych okularów przeciwsłonecznych w salonie optycznym (bo spodobały nam się określone oprawki lub potrzebujemy bardziej specjalistycznego modelu), dobrą opcją są okulary z klipsem.
Każda marka ma swoje rozwiązanie na umieszczanie szkieł korekcyjnych w oprawie. Może to być właśnie klips (wstawiamy w niego szkła) lub wewnętrzna, wyciągana oprawka. Mocowanie jest szybkie i bardzo proste – niestety, wciąż musimy udać się do optyka, by wprawił nam szkła w dołączoną ramkę.

Kolory soczewek

Kolor szkieł w okularach przeciwsłonecznych ma bardzo duże znaczenie dla postrzegania obrazu. Z reguły przy intensywnym nasłonecznieniu najlepszym wyborem są szkła w ciemnych kolorach, natomiast w niepogodę – jasne lub nawet przezroczyste. Najczęściej spotykane kolory szkieł:

Szare – neutralne, pozwalają dobrze rozróżniać kolory, są odpowiednie dla kierowców
Brązowe – poprawiają ostrość widzenia i rozpoznawanie głębi obrazu; pochłaniają niebieskie światło
Żółte – soczewki rozjaśniające, które zwiększają kontrast; sprawdzają się w złych warunkach pogodowych (np. deszcz)
Zielone – poprawiają kontrast przy słabym świetle
Przezroczyste – ich głównym zadaniem jest ochrona oczu przed promieniowaniem ultrafioletowym oraz przed pyłem czy owadami

Jakie okulary zabrać w góry?

Górskie okulary przeciwsłoneczne powinny w znacznym stopniu ograniczać przepuszczalność światła. Zalecana kategoria przyciemnienia to 3 – 4, zależnie od pory roku i miejsca, w które się wybieramy. Na letniej wycieczce w niższe partie gór powinny wystarczyć okulary o kategorii 3 – jeśli jednak masz wrażliwy wzrok lub podrażnione oczy (przez alergię, pracę przy komputerze), możesz zastanowić się nad silniejszym przyciemnieniem.
Odpowiednia ochrona jest szczególnie ważna w górach. Im wyżej idziemy, tym bardziej wzrasta promieniowanie UV – co każde 1000 metrów o jakieś 10-20%!

Okulary lodowcowe

Na lodowcu absolutną koniecznością są okulary przeciwsłoneczne z kategorią 4.Wybierając okulary na lodowiec zwróć uwagę, czy są one wyposażone w boczne osłony. Intensywne światło odbite od śniegu, wpadające do oczu z boku, jest bardzo szkodliwe i może doprowadzić do bolesnego zapalenia rogówki.

Okulary przeciwsłoneczne zimą

Choć kojarzą się głównie z latem i wakacjami, okulary przeciwsłoneczne przydają się także zimą – zwłaszcza, jeśli wybieramy się w góry. Dobrym rozwiązaniem będą okulary przeciwsłoneczne polaryzacyjne, dzięki którym światło odbite od śniegu nie będzie męczyć oczu.
Czysty śnieg odbija aż 80% promieni UV Wybierając się w góry zimą, pamiętaj o odpowiednich okularach!

Okulary przeciwsłoneczne do samochodu

Okulary dla kierowców nie powinny być zbytnio przyciemnione – w zupełności wystarczą szkła o kategorii 2 lub 3. Mocniejsze mogłyby znacznie zaburzać widzenie i prowadzić do niebezpiecznych sytuacji na drodze. Warto zdecydować się na okulary z fotochromem lub z wymiennymi szkłami – będą sprawdzać się także w pochmurne dni. Aby uniknąć nieprzyjemnych odblasków od szosy, najlepiej jest wybrać model ze szkłami polaryzacyjnymi.

Okulary przeciwsłoneczne do biegania

Przy wyborze okularów do biegania zwróć szczególną uwagę na kształt oprawek (dobrze dopasowany do twarzy) i ich budowę. Nieuciskające, gumowe noski lepiej przylegają i zapobiegają zsuwaniu się okularów. Jeśli boisz się o uszkodzenie okularów w przypadku upuszczenia, możesz zdecydować się na oprawki z poliwęglanu lub grilamidu – będą znacznie odporniejsze na wstrząsy i uderzenia.

Okulary do sportów wodnych

W tym przypadku ważne będą nie tylko szkła, ale i oprawki. Powinny one dobrze przylegać do twarzy, by osłonić oczy przed światłem padającym pod różnymi kątami. W ofercie niektórych marek można znaleźć oprawki z lekkich tworzyw, które unoszą się na wodzie – łatwo je zlokalizujesz, gdy przypadkiem wpadną do basenu. Większość z okularów sportowych posiada szkła polaryzacyjne, eliminujące światło odbite od wody.